Cách vật trí tri

(Quan niệm văn minh)

15-12-2022 | China.org.cn

Cách vật trí tri 

“Cách vật trí tri (nghiên cứu đến cùng để hiểu về sự vật)” có xuất xứ Đại học, là một khái niệm quan trọng trong văn hoá truyền thống của Trung Quốc, thể hiện một tinh thần suy xét và nghiên cứu vấn đề đến cùng, được gọi là “Tám điều” trong Đại học cùng với thành ý, chính tâm, tu thân, tề gia, trị quốc, bình thiên hạ. Cách vật trí tri với hàm nghĩa cơ bản là dùng những kiến thức mà mình học được để phân tích và phán đoán những nhân vật và sự vật xung quanh, từ đó xây dựng nên thế giới quan, nhân sinh quan và giá trị quan. Có nghĩa bóng là hiểu được “bản tâm (tâm tư nguyện vọng của mình)”, phân biệt được phải trái thật giả, và hiểu bản thân nhiều hơn khi cư xử với những người và sự vật xung quanh, tìm được vị trí thích hợp hơn cho bản thân mình.  

Tháng 5 năm 2014, tại cuộc toạ đàm với giáo viên và sinh viên của trường Đại học Bắc Kinh, Tập Cận Bình nói rằng “Trung Quốc thời cổ đại luôn coi trọng cách vật trí tri, thành ý chính tâm, tu thân tề gia, trị quốc bình thiên hạ”, và đã trình bày rõ ràng rằng người Trung Quốc coi trọng việc tìm tòi nghiên cứu nguyên lý của sự vật, từ đó có được trí tuệ, với mục đích chính là theo đuổi cảnh giới thành ý, chính tâm, tu dưỡng bản thân trước, quản lý gia đình sau, tiếp theo cai trị đất nước, cuối cùng khiến cho thiên hạ thái bình.  

格物致知

“格物致知”出自《大学》,是中国传统文化中的重要概念,表达一种对问题穷追不舍的精神,与诚意、正心、修身、齐家、治国、平天下并称“八条目”。基本含义为用自己学得的知识来分析和判断周围的人物和事物,建立完善的三观。引申为懂得“本心”分辨是非真假,并在与周围的人和事接触时更进一步了解自己,更好地找到自己的定位。

2014年5月,习近平在北京大学和师生座谈时谈到,“中国古代历来讲格物致知、诚意正心、修身齐家、治国平天下”,阐发了中国人讲求探究事物原理,从中获得智慧,其目的就是追求诚意、正心、修身、齐家、治国、平天下的境界。