Học giả phi tất vi sĩ, nhi sĩ giả tất vi học
“Học giả phi tất vi sĩ, nhi sĩ giả tất vi học (người có học vấn không nhất thiết phải đi làm quan, nhưng một người làm quan thì nhất thiết phải không ngừng học tập)” có xuất xứ từ Tuân Tử, nguyên bản là “Người quân tử vào làm quan ở triều đình thì có thể đem lại nhiều danh dự cho nhà vua và giảm nỗi lo âu cho người dân. Không có tài năng mà đi làm quan thì là lừa đảo; không thể đem lại lợi ích cho nhà vua và người dân mà lại được hưởng bổng lộc cao thì là trộm cắp. Người có học vấn không nhất thiết phải đi làm quan, nhưng một người làm quan thì nhất thiết phải không ngừng học tập.” Tuân Tử và Khổng Tử đều nhấn mạnh “học (học tập)” là tiền đề và nền tảng của “sĩ (làm quan)”. Làm quan không phải là mục tiêu duy nhất của học tập, nhưng người đã làm quan lại không thể cho rằng đã đạt được mục đích thì có thể ngừng “vi học (học tập)”, ngược lại phải tiếp tục học tập, nâng cao tu dưỡng, như vậy mới có thể thực hiện lý tưởng “tề gia, trị quốc, bình thiên hạ”. Nếu không đủ tài năng mà lại được hưởng bổng lộc cao thì chẳng khác gì đánh lừa và trộm cắp.
Tập Cận Bình trích dẫn câu “học giả phi tất vi sĩ, nhi sĩ giả tất vi học” chính là để nhấn mạnh tầm quan trọng của việc các cán bộ lãnh đạo phải tăng cường học tập, không ngừng nâng cao trình độ và chất lượng làm việc. Tháng 3 năm 2013, Tập Cận Bình đã trích dẫn câu nói này của người xưa trong bài phát biểu của mình tại Đại hội chào mừng kỷ niệm 80 năm thành lập Trường Đảng Trung ương và Lễ khai giảng kỳ học mùa xuân năm 2013, chỉ ra rằng nếu các cán bộ lãnh đạo không theo đuổi việc học tập thì không chỉ là chuyện của riêng mình, có bản lĩnh cao hay thấp cũng không chỉ là chuyện của riêng mình, mà là một việc lớn liên quan đến sự phát triển của sự nghiệp của Đảng và đất nước.
学者非必为仕,而仕者必为学
“学者非必为仕,而仕者必为学”,出自《荀子》,原文为“君子进则能益上之誉而损下之忧。不能而居之,诬也;无益而厚受之,窃也。学者非必为仕,而仕者必如学。”荀子和孔子一样,强调“学”是“仕”的前提和基础。为官从政不是为学的唯一目标,但是为官者却不能认为达到了目的就可以停止“为学”,反而要继续学习、提高修养,才能实现“齐家治国平天下”的理想。如果才学不胜而享厚俸,则无异于行骗盗窃。
习近平引用“学者非必为仕,而仕者必为学”,就是强调领导干部加强学习,不断提高工作水平和质量的重要性。2013年3月,他在中央党校建校80周年庆祝大会暨2013年春季学期开学典礼上引用这一古语,指出领导干部学习不学习不仅仅是自己的事情,本领大小也不仅仅是自己的事情,而是关乎党和国家事业发展的大事情。