Quân tử chi giao đạm như thuỷ
“Quân tử chi giao đạm như thuỷ (quân tử kết giao đạm bạc như nước)” có xuất xứ từ Trang Tử, ý chỉ tình cảm kết giao giữa những người quân tử được xây dựng trên cơ sở đạo nghĩa, tao nhã thuần khiết, đạm bạc như nước. Sự kết giao giữa người quân tử đối lập với “sự kết giao giữa kẻ tiểu nhân”. “Quân tử” là những người có phẩm chất đạo đức cao thượng, họ kết giao là do cùng chung chí hướng, có vẻ đạm bạc như nước nhưng thực ra là tình sâu nghĩa nặng; “tiểu nhân” là những người có phẩm chất đạo đức thấp kém, chúng kết giao là để mưu cầu tư lợi, bề ngoài giống như thân mật nhưng thực ra một khi đã hết lợi thì sẽ không còn đạo nghĩa chút nào nữa. “Tình cảm kết giao giữa những người quân tử” từ xưa đã được người Trung Quốc tôn sùng, trong đó bao hàm quan niệm giá trị coi trọng đạo nghĩa, xem nhẹ tư lợi, khen ngợi người quân tử và hạ thấp kẻ tiểu nhân.
Tháng 3 năm 2013, khi tham gia cuộc thảo luận của đoàn đại biểu tỉnh Giang Tô tại Hội nghị lần thứ 1 Đại hội đại biểu nhân dân toàn quốc khoá XII, Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng trong xã hội ngày nay có rất nhiều những cám dỗ và những cạm bẫy xoay quanh quyền lực. Trước những lợi ích vật chất rối ren phức tạp, phải thực hiện đúng việc quân tử kết giao đạm bạc như nước, “quan chức” và “doanh nhân” đi lại phải coi trọng đạo nghĩa, tôn trọng lẫn nhau, đối xử với nhau như khách, chứ không thể quá thân mật như kiểu bám vai nhau mà không phân biệt bên này với bên kia, phải vạch ra ranh giới rõ ràng giữa công và tư.
君子之交淡如水
“君子之交淡如水”出自《庄子》,意为君子之间的交情建立在道义基础之上,高雅纯净,清淡如水。君子之间的交往,与“小人之交”相对。“君子”是品德高尚的人,他们之间的交往是因为志同道合,看似平淡如水,实则情深义重;“小人”是品德低下的人,他们之间的交往是为了谋取私利,看似表面亲密,实则利尽义绝。“君子之交”自古为中国人所崇尚,其中蕴含着重道义、轻私利,褒君子、贬小人的价值观念。
2013年3月,习近平在参加十二届全国人大一次会议江苏代表团审议时强调,现在的社会,诱惑太多,围绕权力的陷阱太多。面对纷繁的物质利益,要做到君子之交淡如水,“官”“商”交往要有道,相敬如宾,而不要勾肩搭背、不分彼此,要划出公私分明的界限。