Thiên thời, địa lợi, nhân hoà

Thiên thời, địa lợi, nhân hoà

“Thiên thời, địa lợi, nhân hoà (khí hậu có lợi, địa hình có lợi, nhân dân ủng hộ)” bắt nguồn từ câu: “Thiên thời không bằng địa lợi, địa lợi không bằng nhân hoà” trong Mạnh Tử. Ngoài ra, Tôn Tẫn binh pháp cũng nói rằng: “Thiên thời, địa lợi, nhân hoà, nếu không có được cả ba yếu tố này thì cho dù giành được thắng lợi tạm thời cũng sẽ để lại tai hoạ”. Quan niệm này nhấn mạnh cần xem xét đầy đủ các yếu tố như điều kiện khí hậu tự thiên, môi trường địa lý và sự ủng hộ hay phản đối của nhân dân, v.v. trong khi tác chiến. “Thiên thời” vốn là chỉ khí hậu có lợi khi tác chiến, phiếm chỉ các điều kiện có lợi về thời gian, trong đó bao gồm thời tiết, thời cơ và cơ hội, v.v.; “địa lợi” vốn chỉ địa hình có lợi khi tác chiến, phiếm chỉ các điều kiện có lợi về không gian, trong đó bao gồm địa hình, địa thế và vị trí, v.v.; “nhân hoà” vốn là chỉ nhận được sự ủng hộ của nhân dân, trên dưới đồng lòng, đoàn kết nhất trí, phiếm chỉ thế mạnh về con người. Người xưa cho rằng, chúng là ba yếu tố quan trọng nhất liên quan đến sự thành bại, trong đó quan trọng nhất là “nhân hoà”. Quan niệm này đã phản ánh ba góc độ cơ bản của người Trung Quốc trong khi xem xét vấn đề, đó là thời gian (thời cơ), không gian (môi trường) và con người, thể hiện quan niệm cơ bản “lấy dân làm gốc”. 

Tháng 6 năm 2013, tại Hội nghị các nhà doanh nghiệp Trung Quốc – Mê-hi-cô, Tập Cận Bình chỉ ra rằng hợp tác kinh tế thương mại giữa Trung Quốc và Mê-hi-cô có đầy đủ thiên thời, địa lợi, nhân hoà và có triển vọng phát triển rộng lớn. Mong rằng các giới hai nước chung tay hợp tác, luôn coi sự phát triển của đối tác là cơ hội quan trọng cho sự phát triển của bản thân, mưu cầu phát triển và cùng thắng, mở ra tương lai tốt đẹp hơn cho mối quan hệ giữa Trung Quốc và Mê-hi-cô.  

天时地利人和

“天时地利人和”出自《孟子》：“天时不如地利，地利不如人和。”此外，《孙膑兵法》也提到：“天时、地利、人和，三者不得，虽胜有殃。”这一观念强调作战时的自然气候条件、地理环境和人心向背等因素均应予以深思熟虑。“天时”本指作战时的有利气候，泛指时间上的各种有利条件，包括天气、时机、机遇等；“地利”本指作战时的有利地形，泛指空间上的各种有利条件，包括地形、地势、区位等；“人和”本指得到人们拥护，上下同心、团结一致，泛指人的优势。古人认为，它们是事关成败的三种最重要的因素，其中首要的是“人和”。这一观念反映了中国人考虑问题的三个基本向度——时间（时机）、空间（环境）和人，体现了“以人为本”的基本理念。

2013年6月，习近平在出席中墨企业家会议时指出，中墨经贸合作具有天时地利人和，发展前景广阔。希望两国各界携起手来，始终将对方发展视为自身发展的重要机遇，图发展、谋共赢，为中墨关系开创更加美好未来。