Kiến vi tri trứ
“Kiến vi tri trứ (thấy mầm biết cây)” có xuất xứ từ Hàn Phi Tử, ý chỉ cần phát hiện những manh mối nhỏ nhặt thì có thể biết được xu thế diễn biến hoặc trạng thái tổng thể của sự vật. “Vi” tức là ẩn mật, nhỏ nhặt, không rõ rệt, chỉ sự vật vẫn đang ở trong trạng thái tiềm ẩn mà không dễ bị phát hiện; “trứ” tức là nổi bật, rõ rệt, chỉ bản chất của sự vật đã được hiện ra rõ ràng, đầy đủ hoặc sự phát triển của sự vật đã ở trong trạng thái phát triển đầy đủ. Quan niệm này chỉ rõ rằng bất cứ làm việc gì thì cũng phải nhận thức sâu sắc, nắm bắt chuẩn xác quy luật diễn biến nội tại của sự vật, vừa phải xuất phát từ toàn cục, vừa phải quan tâm đến những chỗ nhỏ nhặt, phòng ngừa trước những vấn đề có thể xuất hiện.
Tháng 3 năm 2021, tại lễ khai giảng lớp đào tạo cán bộ trẻ và trung niên Trường Đảng Trung ương (Học viện Hành chính Quốc gia), Tập Cận Bình nhấn mạnh rằng phải nâng cao năng lực thấy mầm biết cây, xuyên qua hiện tượng để nắm bắt bản chất, nhận thức đúng đắn về sự biến đổi, ứng phó khoa học với sự biến đổi, chủ động mưu cầu sự biến đổi, quan sát thấu suốt để giành thời cơ trước, hướng tới điều lợi và trách khỏi điều hại.
见微知著
“见微知著”出自《韩非子》,意为发现细微苗头,就能知道事物的演变趋势或整体状态。“微”即隐微、不明,指事物尚处于不易被察觉的潜在状态;“著”即显著、明显,指事物的本质已经充分显现或事物的发展已处于充分展开的状态。这一理念指明做任何事情,都要深刻认识、精准把握事物演变的内在规律,既要着眼全局,又要关注细微处,提前防范可能出现的问题。
2021年3月,习近平在中央党校(国家行政学院)中青年干部培训班开班式上强调,要提升见微知著的能力,透过看本质,准确识变、科学应变、主动求变,洞察先机、趋利避害。