Kỷ sở bất dục, vật thi vu nhân

Kỷ sở bất dục, vật thi vu nhân 

“Kỷ sở bất dục, vật thi vu nhân (việc gì mình không muốn thì đừng làm cho người khác)” có xuất xứ từ Luận ngữ, có nghĩa là những gì mà mình không thích thì cũng đừng áp đặt lên người khác. Châm ngôn này nhấn mạnh đặt mình vào hoàn cảnh người khác, suy nghĩ cho người khác, cho rằng con người nên lấy thái độ đối với chính bản thân mình làm vật tham chiếu để đối xử với người khác, phải khoan dung độ lượng, biết thông cảm cho người khác. Nếu áp đặt những gì mà mình không thích lên người khác thì không những sẽ phá hoại mối quan hệ giữa hai bên, mà còn khiến sự việc trở nên giằng co mà không thể cứu vãn. Đây là nguyên tắc quan trọng của Nho gia trong việc xử lý mối quan hệ giữa con người với con người, đã thể hiện tinh thần cơ bản tôn trọng, nhân ái, bình đẳng và khoan dung.   

Trong các bài phát biểu tại nhiều nơi như Thượng nghị viện Mê-hi-cô vào tháng 6 năm 2013, Quỹ Koerber ở Đức vào tháng 3 năm 2014, Trụ sở chính của Liên hợp quốc ở Giơ-ne-vơ vào tháng 1 năm 2017, Hội nghị thượng đỉnh kỷ niệm 30 năm thiết lập quan hệ đối thoại giữa Trung Quốc – ASEAN vào năm 2021, Tập Cận Bình đều đã trích dẫn câu châm ngôn “kỷ sở bất dục, vật thi vu nhân”, trình bày rõ ràng rằng Trung Quốc kiên trì đi theo con đường phát triển hoà bình, mãi mãi không xưng bá, mãi mãi không bành trướng, mãi mãi không mưu cầu phạm vi thế lực. 

己所不欲，勿施于人

“己所不欲，勿施于人”，出自《论语》，意为自己不喜欢的，也不要强加给对方。这一箴言强调设身处地、换位思考，认为人应该以对待自身行为的态度为参照物来对待他人，要宽宏大量，宽恕待人。倘若把自己不喜欢的硬推给他人，不仅会破坏彼此关系，还会让事情变得僵持而不可收拾。这是儒家处理人与人关系的重要原则，体现了尊重、仁爱、平等和宽容的基本精神。

习近平于2013年6月在墨西哥参议院的演讲、2014年3月在德国科尔伯基金会的演讲、2017年1月在联合国日内瓦总部的演讲、2021年在中国—东盟建立对话关系30周年纪念峰会上的讲话等多个场合，均引用了“己所不欲，勿施于人”这一箴言，阐明中国坚持和平发展道路，永不称霸、永不扩张、永不谋求势力范围。