Vật chi bất tề, vật chi tình dã

Vật chi bất tề, vật chi tình dã

“Vật chi bất tề, vật chi tình dã (sự vật không đều nhau, là cái lẽ của sự vật)” có xuất xứ từ Mạnh Tử, ý chỉ sự vật có khác biệt rất lớn, đây là tình hình khách quan và quy luật tự nhiên. Quan niệm này nhấn mạnh tính khác biệt của sự vật, nói với người ta rằng không cần coi sự khác biệt là cái khác thường, mà nên lấy sự khác biệt làm sự bổ sung để cho mình lấy dài bù ngắn.  

Khi trình bày về mối quan hệ giữa các nước, giữa các nền văn minh khác nhau, Tập Cận Bình đã nhiều lần trích dẫn câu cổ ngữ “vật chi bất tề, vật chi tình dã” này. Tháng 5 năm 2015, Tập Cận Bình đã trích dẫn câu cổ ngữ này trong khi trả lời phỏng vấn của Nhật báo Phố Wall của Mỹ, chỉ ra rằng thế giới đã tồn tại những dân tộc, lịch sử, văn hoá, tôn giáo, chế độ, trình độ phát triển và lối sống khác nhau, vậy thì chắc chắn sẽ tồn tại những sự việc không dễ dàng để các bên lý giải. Tuy nhiên, tất cả những sự việc xem ra không thể lý giải thực ra đều là có thể lý giải được, điều mấu chốt là phải có nguyện vọng và hành động đi lý giải chứ không phải gạt bỏ lẫn nhau, không tương thích với nhau. 

物之不齐，物之情也

“物之不齐，物之情也”，出自《孟子》，意为物品千差万别，这是客观情况和自然规律。这一理念强调事物的差异性，告诉人们不必把差别看作异类，而应将差异作为自己取长补短的补充。

习近平在论述国与国之间、不同文明之间的关系时，多次引用“物之不齐，物之情也”这句古语。2015年9月，习近平接受美国《华尔街日报》采访时引用这一古语，指出既然世界上存在着不同的民族、历史、文化、宗教、制度、发展水平、生活方式，那就肯定会存在一些相互之间不那么好理解的事情。但是，一切看上去不可理解的事情都是可以理解的，关键是要有去理解的意愿与行动，而不是彼此排斥、无法兼容。