Phong trào chỉnh đốn tác phong tại Diên An

(Cuốn đặc biệt để kỷ niệm 100 năm thành lập Đảng Cộng sản Trung Quốc)

12-10-2022 | The Academy of Contemporary China and World Studies

Phong trào chỉnh đốn tác phong tại Diên An

Hội nghị Tuân Nghĩa diễn ra vào tháng 1 năm 1935 tuy đã chấm dứt sự thống trị của đường lối “tả” khuynh của Vương Minh trong nội bộ Đảng Cộng sản Trung Quốc, nhưng những tư tưởng sai lầm “tả” khuynh, hữu khuynh từng xuất hiện nhiều lần trong Đảng vẫn chưa được quét sạch, vẫn tồn tại vấn đề tác phong Đảng tiêu cực, tác phong học tập tiêu cực và văn phong tiêu cực. Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc quyết định triển khai một phong trào chỉnh đốn tác phong quy mô lớn trong phạm vi toàn Đảng, lịch sử gọi là phong trào chỉnh đốn tác phong tại Diên An.

Phong trào chỉnh đốn tác phong lần này với nội dung là phản đối chủ nghĩa chủ quan để chỉnh đốn tác phong học tập, phán đối chủ nghĩa bè phái để chỉnh đốn tác phong Đảng, phản đối lối hành văn khuôn sáo trong Đảng để chỉnh đốn văn phong. Phong trào áp dụng phương châm “Răn trước ngừa sau, chữa bệnh cứu người”, áp dụng phương thức “Đoàn kết – phê bình – đoàn kết”. Phong trào được tiến hành theo hai cấp bậc là chỉnh đốn tác phong của cán bộ cấp cao, chỉnh đốn tác phong của cán bộ bình thường và Đảng viên bình thường, với trọng điểm là chỉnh đốn tác phong của cán bộ cấp trung, cấp cao đặc biệt là của cán bộ cấp cao.   

Phong trào chỉnh đốn tác phong đã trải qua ba giai đoạn: Giai đoạn thứ nhất, từ tháng 5 năm 1941 đến tháng 2 năm 1942, là giai đoạn chuẩn bị cho việc chỉnh đốn tác phong trong toàn Đảng. Với trọng điểm là các cán bộ cấp cao của Đảng học tập lý luận chủ nghĩa Mác – Lênin, nâng cao trình độ nhận thức tư tưởng. Giai đoạn thứ hai, từ tháng 2 năm 1942 đến tháng 10 năm 1943, là giai đoạn chỉnh đốn tác phong rộng rãi trong toàn Đảng, tập trung tổ chức cán bộ Đảng viên học tập chủ nghĩa Mác – Lênin, loại bỏ những phương pháp tư tưởng và tác phong sai lầm. Giai đoạn thứ ba, từ tháng 10 năm 1943 đến tháng 4 năm 1945, các cán bộ cấp cao một lần nữa học tập lịch sử của Đảng, nghiên cứu, thảo luận và đúc kết kinh nghiệm lịch sử, triển khai phê bình và tự phê bình, làm rõ phải trái về đường lối.

Phong trào chỉnh đốn tác phong tại Diên An là một phong trào giáo dục tư tưởng chủ nghĩa Mác trong phạm vi toàn Đảng, cũng là một phong trào giải phóng tư tưởng vĩ đại. Phong trào kiên trì hướng đi đúng đắn kết hợp chủ nghĩa Mác với tình hình thực tế của Trung Quốc, làm cho toàn Đảng chấn chỉnh đường lối tư tưởng chính trị, loại bỏ khuynh hướng sai lầm giáo điều hoá chủ nghĩa Mác, thần thánh hoá nghị quyết của Quốc tế Cộng sản và kinh nghiệm của Liên Xô. Phong trào là một sự sáng tạo trong chương trình vĩ đại tăng cường xây dựng Đảng, là một thực tiễn thành công của việc tăng cường sức chiến đấu của Đảng. Những kinh nghiệm mà phong trào tích luỹ được có ý nghĩa trọng đại và sâu xa đối với việc xây dựng chính bản thân Đảng Cộng sản Trung Quốc. Bên cạnh đó, phong trào chỉnh đốn tác phong tại Diên An cũng tạo nền tảng cho việc tổ chức thắng lợi Đại hội Đảng VII. 

延安整风运动

1935年1月召开的遵义会议虽然结束了王明“左”倾路线在中国共产党内的统治,但党内历次“左”、右倾错误思想尚未肃清,仍然存在着党风不正、学风不正和文风不正的问题。中共中央决定在全党范围内开展一次大规模的整风运动,史称延安整风运动。

这次整风运动的内容是反对主观主义以整顿学风,反对宗派主义以整顿党风,反对党八股以整顿文风。整风运动采取的方针是“惩前毖后,治病救人”,采用的方式是“团结—批评—团结”。整风运动分为党的高级干部整风、一般干部和普通党员整风两个层次进行,重点是党的中高级干部特别是高级干部的整风。

整风运动经历了3个阶段:第一阶段,从1941年5月到1942年2月,是全党整风的准备阶段。重点是党的高级干部学习马列主义理论,提高思想认识水平。第二阶段,从1942年2月到1943年10月,是全党普遍整风阶段,着重组织党员干部学习马列主义,清理错误的思想方法和作风。第三阶段,从1943年10月到1945年4月,高级干部重新学习党的历史,研究、讨论、总结历史经验,开展批评与自我批评,弄清路线是非。

延安整风是一次全党范围的马克思主义思想教育运动,也是一次伟大的思想解放运动。它坚持马克思主义同中国实际相结合的正确方向,使全党端正了思想政治路线,破除了把马克思主义教条化、把共产国际决议和苏联经验神圣化的错误倾向。它是加强党的建设伟大工程的一个创造,是增强党的战斗力的一次成功实践。它所积累的经验对中国共产党的自身建设具有重大和深远的意义。延安整风运动,也为中共七大胜利召开奠定了基础。