Chiến lược phát triển mạnh miền Tây
Phát triển mạnh miền Tây là quyết sách chiến lược quan trọng mà Trung ương Đảng, Quốc vụ viện đưa ra trên cơ sở quán triệt tư tưởng của Đặng Tiểu Bình về “Hai đại cục” trong xây dựng hiện đại hóa Trung Quốc vào cuối thế kỷ XX đầu thế kỷ XXI. Tháng 9 năm 1999, Hội nghị Trung ương 4 khóa XV đề xuất, Nhà nước phải thực thi chiến lược phát triển mạnh miền Tây. Tháng 1 năm 2000, Quốc vụ viện thành lập Tổ Lãnh đạo Phát triển Khu vực miền Tây. Tháng 10 năm 2000, Hội nghị Trung ương V khoá XV thông qua Đề nghị của Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc về việc xây dựng Kế hoạch 5 năm lần thứ 10 về phát triển kinh tế - xã hội quốc dân, đặt việc thực thi phát triển mạnh miền Tây, thúc đẩy sự phát triển nhịp nhàng giữa các vùng miền làm một nhiệm vụ chiến lược.
Phát triển mạnh miền Tây là một công trình hệ thống quy mô lớn, quy hoạch tổng thể có thể chia thành ba giai đoạn: Từ năm 2001 đến năm 2010 là giai đoạn đặt nền móng, từ năm 2011 đến năm 2030 là giai đoạn đẩy nhanh phát triển, từ năm 2031 đến năm 2050 là giai đoạn đẩy mạnh toàn diện hiện đại hóa. Nhà nước đề xuất, phát triển miền Tây phải lấy xây dựng cơ sở hạ tầng làm nền móng, lấy bảo vệ môi trường sinh thái làm căn bản, lấy điều chỉnh cơ cấu kinh tế, phát triển ngành nghề đặc sắc làm then chốt, lấy dựa vào tiến bộ khoa học kỹ thuật, bồi dưỡng đào tạo nhân tài làm bảo đảm, lấy cải cách mở cửa làm động lực, lấy kinh tế thịnh vượng, thực hiện nhân dân các dân tộc cùng giàu làm điểm xuất phát.
Tháng 1 năm 2017, Uỷ ban Phát triển và Cải cách Quốc gia ấn hành Quy hoạch 5 năm lần thứ 13 về phát triển mạnh miền Tây, đề xuất mục tiêu tổng thể về phát triển mạnh miền Tây trong thời kỳ này là đến năm 2020, hoàn thành xây dựng toàn diện xã hội khá giả theo đúng thời hạn, sức mạnh kinh tế tổng hợp, mức sống và chất lượng cuộc sống của nhân dân, tình hình môi trường sinh thái của khu vực miền Tây lại bước lên bậc thềm mới. Ngày 15 tháng 8 năm 2019, Uỷ ban Phát triển và Cải cách Quốc gia ấn hành Quy hoạch tổng thể về con đường trên bộ và trên biển kết nối miền Tây, xác định rõ ràng đến năm 2025 sẽ cơ bản hoàn thành xây dựng con đường trên bộ và trên biển kết nối miền Tây. Tháng 5 năm 2020, Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc, Quốc vụ viện ấn hành Ý kiến chỉ đạo về việc thúc đẩy phát triển mạnh miền Tây hình thành cục diện mới trong thời đại mới, đề xuất thúc đẩy phát triển mạnh miền Tây hình thành cục diện mới bảo vệ môi trường sinh thái, mở rộng mở cửa và phát triển với chất lượng cao.
Phát triển mạnh miền Tây có phạm vi bao gồm 12 tỉnh, khu tự trị và thành phố trực thuộc Trung ương của Trung Quốc, chiếm khoảng 71,4 % diện tích cả nước. Do nguyên nhân tự nhiên, lịch sử, xã hội, v.v. sự phát triển kinh tế - xã hội của khu vực miền Tây tương đối lạc hậu. Thực thi chiến lược phát triển mạnh miền Tây, đẩy nhanh phát triển khu vực miền Trung và miền Tây, có ý nghĩa quan trọng đối với việc thúc đẩy kinh tế quốc dân phát triển liên tục, thúc đẩy sự phát triển nhịp nhàng giữa các vùng miền, tăng cường đoàn kết dân tộc, duy trì ổn định xã hội và củng cố biên phòng.
西部大开发战略
西部大开发是20世纪末21世纪初中共中央、国务院贯彻邓小平关于中国现代化建设“两个大局”思想作出的重大战略决策。1999年9月,中共十五届四中全会提出,国家要实施西部大开发战略。2000年1月,国务院成立西部地区开发领导小组。2000年10月,中共十五届五中全会通过《中共中央关于制定国民经济和社会发展第十个五年计划的建议》,把实施西部大开发、促进地区协调发展作为一项战略任务。
西部大开发是一项规模宏大的系统工程,总体规划划分为三个阶段:从2001年到2010年是奠定基础阶段,从2011年到2030年是加速发展阶段,从2031年到2050年是全面推进现代化阶段。国家提出,西部开发要以基础设施建设为基础,以生态环境保护为根本,以经济结构调整、开发特色产业为关键,以依靠科技进步、培养人才为保障,以改革开放为动力,以繁荣经济、使各族人民共同富裕为出发点。
2017年1月,国家发展改革委印发《西部大开发“十三五”规划》,提出这一时期西部大开发的总目标是,到2020年如期全面建成小康社会,西部地区综合经济实力、人民生活水平和质量、生态环境状况再上新台阶。2019年8月15日,国家发展改革委印发《西部陆海新通道总体规划》,明确到2025年将基本建成西部陆海新通道。2020年5月,中共中央、国务院印发《关于新时代推进西部大开发形成新格局的指导意见》提出,推进西部大开发形成大保护、大开放、高质量发展的新格局。
西部大开发的范围包括中国12个省、自治区、直辖市,面积约占全国的71.4%。由于自然、历史、社会等原因,西部地区经济社会发展相对落后。实施西部大开发战略、加快中西部地区发展,对于推动国民经济持续增长,促进区域协调发展,加强民族团结,维护社会稳定和巩固边防具有重要意义。