Hộ nghèo
“Hộ nghèo” có thể hiểu một cách đơn giản là những hộ gia đình cần được hỗ trợ trong xoá đói giảm nghèo. Tuy nhiên, chịu ảnh hưởng của nhiều nhân tố như quyền lực, thông tin, v.v. việc làm thế nào để nhận dạng và xác định hộ nghèo trở thành điều kiện tiền đề cho việc xoá đói giảm nghèo một cách hiệu quả. Kể từ Đại hội Đảng XVIII đến nay, với phương châm và sách lược cơ bản là xoá đói giảm nghèo chuẩn xác, thể chế cơ chế về nhận dạng hộ nghèo của Trung Quốc đã có những sáng tạo to lớn, tỷ lệ nhận dạng hộ nghèo đạt mức cực kỳ cao, đặt nền móng quan trọng cho công kiên thoát nghèo. “Phương án công tác lập sổ đăng ký hồ sơ trong xoá đói giảm nghèo và phát triển” do Quốc vụ viện ấn hành năm 2014 đã chỉ ra, nhận dạng hộ nghèo phải lấy thu nhập của hộ nông dân làm căn cứ cơ bản, xem xét tổng hợp tình hình nhà ở, giáo dục, sức khoẻ, v.v. thông qua phương thức các hộ nông dân nộp đơn xin, đánh giá dân chủ, thông báo công khai và xét duyệt từng cấp để thực hiện nhận dạng theo đơn vị từng hộ gia đình. Do tương đối khó khăn trong việc tính toán chuẩn xác thu nhập của hộ nông dân, các địa phương cũng đã tìm ra một số phương pháp sáng tạo trong việc nhận dạng hộ nghèo từ cấp dưới lên cấp trên. Ví dụ như “phương pháp công tác bốn xem” để nhận dạng chuẩn xác của làng Ngũ Tinh, thị trấn Di Na, huyện Uy Ninh, tỉnh Quý Châu, tức “Một xem điều kiện nhà ở, hai xem tình hình thu nhập, ba xem năng lực lao động có mạnh hay không, bốn xem gia đình có người đang đi học hay không”. Mỗi “một xem” đều có chỉ tiêu con và được đánh giá bằng điểm tương ứng. Trong đánh giá dân chủ, do đại biểu dân làng dựa vào phương pháp “bốn xem” để chấm điểm cho những hộ nông dân nộp đơn xin, rồi căn cứ vào điểm của các hộ nông dân để nhận dạng hộ nghèo theo thứ tự từ cao đến thấp.
贫困户
贫困户可简单理解为需要扶贫的家庭。然而，由于权力、信息等多种因素的影响，如何识别和确定贫困户成为有效减贫的前提条件。中共十八大以来，以精准扶贫为基本方略，中国的贫困户识别体制机制有了巨大的创新，达到了极高的贫困识别率，为脱贫攻坚奠定了重要基础。2014年国务院印发的《扶贫开发建档立卡工作方案》指出，贫困户识别要以农户收入为基本依据，综合考虑住房、教育、健康等情况，通过农户申请、民主评议、公示公告和逐级审核的方式，整户识别。由于农户收入精准测算比较困难，各地在自下而上的贫困识别上也探索了一些创新做法。如贵州省威宁县迤那镇五星村精准识别“四看工作法”，即“一看房，二看粮，三看劳动能力强不强，四看家中有没有读书郎”。每“一看”都有子指标并赋予相应分值。在民主评议中，由村民代表对申请农户按照“四看”法进行打分，再根据农户分值情况，从高往低排序识别出贫困农户。