Thị trường đóng vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực
40 năm cải cách mở cửa đến nay, cải cách kinh tế Trung Quốc chuyển dần từ kinh tế kế hoạch hóa tập trung cao độ sang kinh tế thị trường xã hội chủ nghĩa. Đại hội Đảng XIV tổ chức năm 1992 đề xuất “phải làm cho thị trường đóng vai trò mang tính cơ sở trong việc phân bổ các nguồn lực”, Đại hội Đảng XVI tổ chức năm 2002 đề xuất “phát huy vai trò mang tính cơ sở của thị trường trong việc phân bổ các nguồn lực với mức độ lớn hơn”, Đại hội Đảng XVII tổ chức năm 2007 đề xuất “phát huy tốt hơn vai trò mang tính cơ sở của thị trường trong việc phân bổ các nguồn lực về mặt chế độ”, Đại hội Đảng XVIII tổ chức năm 2012 nêu ra “phát huy vai trò mang tính cơ sở của thị trường trong việc phân bổ các nguồn lực với mức độ lớn hơn, phạm vi rộng hơn”, đều là nhấn mạnh vai trò quan trọng của thị trường trong việc phân bổ các nguồn lực.
Hội nghị toàn thể lần thứ 3 Ban Chấp hành Trung ương Đảng Cộng sản Trung Quốc khóa XVIII diễn ra vào tháng 11 năm 2013 lại đề xuất, “làm cho thị trường đóng vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực”. Việc đưa ra định vị “Làm cho thị trường đóng vai trò quyết định trong việc phân bổ các nguồn lực”, là sự thừa kế và phát triển của cách nói “vai trò mang tính cơ sở” đã sử dụng hơn 20 năm trước đây, có lợi cho toàn Đảng và toàn xã hội trong việc xây dựng quan niệm đúng đắn về quan hệ giữa thị trường và Chính phủ, có lợi cho việc chuyển đổi phương thức phát triển kinh tế, có lợi cho việc chuyển đổi chức năng Chính phủ, có lợi cho việc hạn chế hiện tượng tiêu cực, tham nhũng. Dĩ nhiên, “cái tay vô hình” thị trường này lại là một cái “roi vô tình”, cùng với việc làm cho các hoạt động kinh tế của cả xã hội hình thành cục diện bạn vượt tôi đuổi, hăng hái đua tranh, cũng có thể làm cho thị trường mất đi vai trò bởi tính tự phát, tính mù quáng của nó, cần “cái tay hữu hình” Chính phủ phát huy vai trò, chức trách và vai trò của Chính phủ chủ yếu là duy trì ổn định kinh tế vĩ mô, tăng cường và ưu hóa dịch vụ công cộng, đảm bảo cạnh tranh công bằng, tăng cường giám sát và quản lý thị trường, giữ gìn trật tự thị trường, thúc đẩy phát triển bền vững, thúc đẩy cả xã hội cùng giàu, bù đắp sự mất đi vai trò của thị trường.
市场在资源配置中起决定性作用
改革开放40年来,中国的经济改革是从高度集中的计划经济逐步转向社会主义市场经济的。1992年召开的党的十四大提出“要使市场在资源配置中起基础性作用”,2002年召开的十六大提出“在更大程度上发挥市场在资源配置中的基础性作用”,2007年召开的十七大提出“从制度上更好发挥市场在资源配置中的基础性作用”,2012年召开的十八大提出“更大程度更广范围发挥市场在资源配置中的基础性作用”,都是在强调市场在资源配置中的重要作用。
2013年11月召开的党的十八届三中全会进而提出,“使市场在资源配置中起决定性作用”。做出“使市场在资源配置中起决定性作用”的定位,是对此前沿用20多年的“基础性作用”这一提法的继承和发展,有利于在全党全社会树立关于政府和市场关系的正确观念,有利于转变经济发展方式,有利于转变政府职能,有利于抑制消除腐败现象。当然,巿场这只“无形的手”又是一条“无情的鞭子”,在使整个社会经济活动形成你追我赶、奋勇争先的同时,也会由于其自发性、盲目性带来市场失灵,需要政府这只“有形的手”来发挥作用,政府的职责和作用主要是保持宏观经济稳定,加强和优化公共服务,保障公平竞争,加强市场监管,维护市场秩序,推动可持续发展,促进共同富裕,弥补市场失灵。